Uyku hem yetişkinler hem de çocuklar için bedensel ve zihinsel gelişimin en temel parçalarından biridir. Kaliteli uyku çocukların gün içinde daha enerjik, dikkatli ve mutlu olmalarını sağlar. Ancak bazı durumlarda çocukların uykusu korkutucu ve endişe verici hâle gelebilir. Özellikle gece terörü birçok ebeveynin endişeyle karşılaştığı uykunun derin evrelerinde ortaya çıkan bir durumdur. Çocuğun aniden bağırarak ter içinde ya da panik hâlinde kalkması aileleri korkutsa da genellikle kısa sürelidir ve uygun yaklaşımlarla kontrol altına alınabilir.
Uyku terörü halk arasında çocuklarda uyku terörü veya “uyku nöbeti” olarak da bilinir. Bu durum genellikle çocukluk döneminde başlar ve çoğu zaman ergenliğe doğru azalma eğilimi gösterir. Uykudan korkarak uyanmak ağlama, titreme, çığlık atma veya çevresine vurma gibi davranışlarla ortaya çıkar. Çocuk bu esnada bilinci kapalı olduğundan genellikle sabah olduğunda yaşananları hatırlamaz.
Uyku Terörü Nasıl Ortaya Çıkar?
Uyku terörü uykunun derin evresinde yani NREM (Non-REM) döneminde ortaya çıkan bir uyku bozukluğudur. Bu sırada çocuk ansızın yatağında doğrulabilir uykudan ağlayarak uyanmak gibi tepkiler verebilir ve çevresindekilere tepki göstermeyebilir. Kalp çarpıntısı, terleme, yüz kızarması ve göz bebeklerinde büyüme gibi fiziksel belirtiler de sıklıkla eşlik eder.
Uzmanlar uyku terörünün nedenleri arasında genetik faktörlerin, stresin, düzensiz uyku alışkanlıklarının ve uykusuzluğun etkili olduğunu belirtmektedir. Özellikle 3 yaş gece terörü döneminde beyin gelişiminin hızlı olması ve uyku evrelerinin dengesizliği bu durumu tetikleyebilir.
Bebeklerde Uyku Terörü Görülür mü?
Genellikle okul öncesi dönemde rastlansa da bebeklerde uyku terörü de nadiren görülebilir. Bebekler uykuda aniden ağlayabilir çığlık atabilir veya korkmuş bir yüz ifadesiyle etrafa bakabilir. Ancak bu sırada aslında uyanık değillerdir. Ebeveynlerin en sık yaptığı hata bebeği bu esnada uyandırmaya çalışmaktır. Oysa bu durum bebeği daha fazla korkutabilir.
Bebeklerde gece terörü yaşayan çocuklar için ortamın güvenli hâle getirilmesi çok önemlidir. Sivri veya tehlikeli eşyalar kaldırılmalı, yatak çevresi yumuşak malzemelerle korunmalıdır. Çocuğunuza konforlu ve korunaklı bir oda sağlamak için Almila çocuk odası ürünlerimizi inceleyebilirsiniz!
Uyku Terörünün Belirtileri Nelerdir?
Ebeveynlerin gece terörü belirtileri konusunda bilinçli olması, erken farkındalık açısından önemlidir. Uyku teröründe şu davranışlar sıklıkla gözlemlenir:
Uykuda bağırmak ya da çığlık atmak
Terleme, hızlı kalp atışı ve solunum
Gözlerin açık olmasına rağmen çocuğun farkında olmaması
Uykudan titreyerek uyanmak veya panikle kalkmak
Uykuda korkmak ve kendine zarar verebilecek şekilde hareket etmek
Sabah olduğunda hiçbir şey hatırlamamak
Bu belirtiler rüyadan bağırarak uyanmak ya da rüyadan korkarak uyanmak gibi durumlarla karıştırılabilir. Ancak fark uyku teröründe çocuğun rüya görmemesidir; olay tamamen bilinçsiz bir tepkidir.
Uyku Terörü Neden Olur?
Uyku terörünün oluşumunda birçok etken rol oynar. Bunların başında düzensiz uyku düzeni, stres, aile içi huzursuzluk, korku yaratan olaylar veya genetik yatkınlık gelir. Ayrıca uykusuzluk, yorgunluk, ateşli hastalıklar ve bazı ilaçlar da tetikleyici olabilir.
Bazı çocuklarda çocuğun uykuda sıçraması veya bebeklerin uykuda sıçraması gibi refleksler de bu dönemde sık görülür. Ancak bu hareketlerin sıklığı artıyor ve beraberinde ağlama, bağırma ya da korku belirtileri gösteriyorsa bir uzmandan destek alınmalıdır.
Çocuğun Gece Terörü Tedavisi Nasıl Yapılır?
Her çocuğun uyku yapısı farklı olduğu için çocuğun gece terörü tedavisi bireysel değerlendirme gerektirir. Öncelikle çocuğun uyku düzeni incelenir ve tetikleyici faktörler belirlenir. Gerektiğinde polisomnografi adı verilen uyku testiyle detaylı analiz yapılabilir.
Tedavi sürecinde şu adımlar izlenir:
Güvenli ortam oluşturmak: Çocuğun çevresinde keskin veya sert cisimler bulundurulmamalıdır.
Uyku hijyenine dikkat etmek: Yatmadan önce televizyon, tablet veya oyunlardan uzak durulmalıdır.
Atak saatini belirlemek: Eğer nöbetler belirli bir saatte tekrarlıyorsa, o saatten yaklaşık 15 dakika önce çocuğu kısa süreliğine uyandırmak etkili olabilir.
Duygusal destek sağlamak: Ebeveynlerin çocuğa güven vermesi, korkularını hafifletir.
Bu yöntemlerle sonuç alınamıyorsa uzman kontrolünde ilaç tedavisi veya davranış terapisi uygulanabilir.
Uyku Terörü Nasıl Geçer?
Uyku terörü nasıl geçer sorusu birçok ebeveynin en çok merak ettiği konulardan biridir. Uyku terörü genellikle yaşla birlikte azalma eğilimi gösterir. Ancak kalıcı olmaması için düzenli uyku saatleri stres azaltıcı aktiviteler ve uygun bir uyku ortamı sağlanmalıdır.
Bazı durumlarda, 2 yaşındaki çocuğun gece ağlayarak uyanması, 3 yaşındaki çocuğun gece ağlayarak uyanması veya 1 yaşındaki çocuğun gece ağlayarak uyanması gibi olaylar tekrarlıyorsa çocuk nörolojisi ya da psikiyatrisi tarafından değerlendirme yapılması gerekir.
Uyku Terörünü Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler
Uyku terörünü tamamen ortadan kaldırmak her zaman mümkün olmasa da önlem almak mümkündür. Aşağıdaki öneriler uyku terörü çözüm sürecine destek olabilir:
Çocuğun her gün aynı saatte uyumasını sağlayın.
Uyku öncesi sakinleştirici rutinler oluşturun (masal okumak, hafif müzik dinletmek gibi).
Gün içinde fiziksel aktiviteler yapmasını teşvik edin.
Uyurken ağlamak gibi durumlarda çocuğu hemen uyandırmayın; sakin bir şekilde yanında olun.
Titreyerek uyanmak veya sürekli uykuda korkmak gibi tepkiler tekrarlanıyorsa profesyonel destek alın.
Bu yöntemlerle uyku terörü genellikle birkaç ay içinde azalır. Ancak uzun süre devam eden vakalarda gece terörü tedavisi için uzman kontrolü zorunludur.
Uyku terörü çocukluk döneminde sık karşılaşılan ancak doğru müdahalelerle yönetilebilen bir durumdur. Çocuğun uyku ortamını güvenli hâle getirmek düzenli uyku alışkanlığı kazandırmak ve gerektiğinde uzman yardımı almak sürecin en önemli adımlarıdır. Ebeveynlerin sakinliği, çocukların bu süreci daha kolay atlatmasında büyük rol oynar. Unutulmaması gereken uyku terörü genellikle geçici bir süreçtir ve doğru yaklaşımlarla tamamen kontrol altına alınabilir.
İlginizi Çekebilir→ Çocuklar Saat Kaçta Uyumalı?